Hoe optimaliseren we de structurering van uw portefeuille?

De Belgische fiscus laat de spaarder toe te beleggen in vele fiscale constructies, elk met hun eigen fiscale regels en meer of minder voordelig. Het belang van deze verschillende enveloppen hangt af van uw beleggingsdoel (bv. voorbereiding op uw pensioen) en uw sociale status (bv. werknemer of bedrijfsleider). Hoewel sommige regelingen een aanzienlijk belastingvoordeel opleveren, is dit meestal begrensd en is het maximumbedrag dat kan worden belegd beperkt.

Gezien het grote aantal beschikbare fiscale constructies en de in aanmerking te nemen criteria, is het optimaliseren van de structurering van het vermogen een complexe oefening. easyvest hanteert het volgende optimalisatiecanvas:

1. We rangschikken de fiscale omslagen volgens hun potentiële rendement, van hoog naar laag, rekening houdend met belasting bij in- en uitstappen, beheerskosten en verwacht rendement;
2. We selecteren de omslagen op basis van de sociale status en beleggingsdoelstelling;
3. We maximaliseren het wettelijk toegestane bedrag voor elke beschikbare enveloppe, te beginnen met de enveloppe met het hoogste verwachte rendement, en werken de lijst van enveloppen af tot de spaarcapaciteit is uitgeput.

1. Pensioenplanning

Het structureren van een pensioenplan is een complexe oefening die we voorzichtig moeten aanpakken, aangezien we zo het kapitaal dat nodig is om het wettelijke pensioen aan te vullen maximaliseren. Bij een goede uitvoering, waarbij niet alleen rekening wordt gehouden met de fiscale voordelen maar ook met het rendement van de verschillende pensioenproducten, kan deze oefening aanzienlijke fiscale en financiële voordelen opleveren. De in aanmerking te nemen bank- en verzekeringsproducten worden hieronder beschreven.

Groepsverzekering

Een groepsverzekering is een pensioenproduct in de vorm van een levensverzekering die door een onderneming wordt afgesloten ten behoeve van haar werknemers ter aanvulling van hun wettelijk pensioen. De premies voor de opbouw van het pensioenkapitaal worden rechtstreeks door de onderneming betaald, zijn fiscaal aftrekbaar en zijn niet onderworpen aan de RSZ of de roerende voorheffing. Het is dus een goede manier voor een bedrijf om de beloning van haar werknemers aan te vullen en tegelijkertijd de kosten te minimaliseren. Aangezien de onderneming wettelijk verplicht is haar werknemers een minimumrendement te garanderen, is de overgrote meerderheid van de groepsverzekeringspolissen een Tak 21 met een gegarandeerd tarief. De reserves van een groepsverzekering zijn tot aan het pensioen geblokkeerd, maar kunnen bij verandering van werkgever van de ene naar de andere verzekeraar worden overgedragen.

Individuele Pensioentoezegging voor Bedrijfsleiders (IPT)

De Individuele Pensioentoezegging voor bedrijfsleiders is het equivalent van de groepsverzekering voor een werknemer. Het is een pensioenproduct in de vorm van een levensverzekering die een onderneming afsluit ten behoeve van een van haar bestuurders om zijn of haar wettelijk pensioen als zelfstandige aan te vullen. Het bedrag dat kan worden bijgedragen aan een IPT hangt af van het beroepsinkomen van de beheerder en is gemaximeerd volgens de 80%-regel. De premies voor de opbouw van het pensioenkapitaal worden rechtstreeks door de onderneming betaald en zijn volledig aftrekbaar als beroepskosten. Het is dus een goede manier om een deel van de overtollige cash van de onderneming over te dragen aan haar beheerder. De opgebouwde reserves (kapitaal, rente, winstaandelen, meerwaarden) worden aan de beheerder terugbetaald wanneer hij met pensioen gaat. De IPT kan worden belegd in tak 21 tegen een gegarandeerd rendement of in tak 23 in beleggingsfondsen met een niet-gegarandeerd kapitaal dat aan de markt is blootgesteld. Het biedt dus interessante rendementsvooruitzichten voor de bedrijfsleider die openstaat voor een zeker risico.

Pensioensovereenkomst voor Zelfstandigen (POZ)

De Pensioenovereenkomst voor Zelfstandigen (POZ) is het equivalent van de groepsverzekering voor zelfstandige natuurlijke personen. Het is een pensioenregeling in de vorm van een levensverzekering die een zelfstandige voor eigen rekening afsluit ter aanvulling van zijn wettelijk pensioen als zelfstandige. Het bedrag dat kan worden bijgedragen aan een POZ hangt af van het beroepsinkomen van de zelfstandige en is beperkt volgens de 80%-regel. De premies voor de opbouw van het kapitaal van het pensioenplan worden rechtstreeks door de zelfstandige betaald en bieden een belastingaftrek van 30%. Dit is dus een goede manier om de belastinggrondslag te verlagen terwijl u uw pensioen als zelfstandige voorbereidt. De opgebouwde reserves (kapitaal, rente, winstaandelen, meerwaarden) worden aan de zelfstandige terugbetaald wanneer hij/zij met pensioen gaat. De POZ kan worden belegd in tak 21 met een gegarandeerde rentevoet of in tak 23 in beleggingsfondsen met een niet-gegarandeerd kapitaal dat aan de markt is blootgesteld. Het biedt dus interessante rendementsvooruitzichten voor zelfstandigen die openstaan voor een zeker risico.

Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ)

Het Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ) stelt zelfstandigen met hoofdberoep, waaronder vrije beroepen en bedrijfsleiders, in staat hun wettelijk pensioen als zelfstandige aan te vullen. Het bedrag dat kan worden bijgedragen aan een VAPZ hangt af van het beroepsinkomen van de zelfstandige en wordt jaarlijks forfaitair afgetopt. De VAPZ is fiscaal voordelig omdat de toegekende premies als beroepskosten worden beschouwd voor de zelfstandige, die ze voor 100% kan aftrekken, en waarop geen sociale bijdragen of voorheffing worden betaald.

Dit belastingpakket is zeer populair onder zelfstandigen en wordt vaak aanbevolen door boekhouders en makelaars omdat het geen ingangsbelasting kent en een hoge aftrekbaarheid biedt. Naast dit voordeel heeft de VAPZ twee grote nadelen. Enerzijds geeft het alleen toegang tot producten van Tak 21 met gegarandeerde interesten die vaak de inflatie niet dekken. Anderzijds is dit het zwaarst belaste belastingpakket bij aanvang van het pensioen door het weinig transparante fictieve lijfrentemechanisme.

Rekening houdend met al deze factoren is het VAPZ financieel gezien het minst aantrekkelijke van alle pensioenregelingen. Om die reden raadt easyvest dit over het algemeen niet aan, behalve voor mensen die alleen willen kiezen voor producten met een gegarandeerde rente of om een pensioenplan te diversifiëren om het fiscale risico te minimaliseren voor het geval de fiscus besluit om andere omslagen in de toekomst minder aantrekkelijk te maken dan de VAPZ.

RIZIV-contract

Zorgverleners die aangesloten zijn bij het Rijksinstituut voor Ziekte en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) komen meestal in aanmerking voor een RIZIV-pensioencontract. Concreet gaat het om een vaste jaarlijkse bijdrage van het RIZIV op eenvoudig verzoek van de zorgverlener ter aanvulling van zijn wettelijk pensioen, ongeacht of hij werknemer of zelfstandige is. Het door het RIZIV uitgekeerde bedrag varieert naargelang van het uitgeoefende beroep (bv. arts, apotheker, tandarts, verpleegkundige).

Aangezien dit contract door het RIZIV wordt ingebracht ten behoeve van de geconventioneerde dienstverleners, zonder enige tegenprestatie van hun kant, is het meer dan de moeite waard om erop in te tekenen. Het RIZIV-contract is echter niet zonder beperkingen en niet 100% kostenloos. Allereerst vereist dit plan een bijdrage aan een solidariteitsfonds van 10% van de jaarlijkse premie. Ten tweede biedt het alleen de mogelijkheid om in Tak 21 te beleggen tegen een gegarandeerde rente, wat het potentiële rendement op lange termijn beperkt. De ingebrachte bedragen worden ook in aanmerking genomen in het kader van de 80%-regel en beperken de mogelijke inbreng van andere enveloppen met interessantere opbrengsten. Ten slotte is dit contract onderworpen aan exitheffing.

Pensioensparen

Pensioensparen is een fiscaal aftrekbaar instrument dat beschikbaar is voor elke Belgische belastingbetaler, waardoor hij tot 1270 euro per jaar (in 2022) voor zijn pensioen kan beleggen en tot 30% fiscaal kan aftrekken van het bedrag dat werd belegd.

Effectenrekening

Het biedt geen bijzonder voordeel in het kader van de voorbereiding op het pensioen, maar de effectenrekening is een onvermijdelijke enveloppe vanwege de flexibiliteit die zij biedt en de lage beheerskosten die eraan verbonden zijn. De andere beleggingsinstrumenten bieden onmiskenbare belastingvoordelen, maar met een plafond. Als de plafonds eenmaal zijn bereikt, blijft de effectenrekening het referentie-instrument om spaaroverschotten te beleggen en een comfortabeler pensioen op te bouwen.

Andere mogelijkheden

Langetermijnsparen en niet-fiscale levensverzekering zijn twee andere opties. De eerste kan interessant zijn als u niet profiteert van een belastingvermindering gelinkt aan een lening. Wat de tweede betreft, is het moeilijk om financiële voordelen aan te vinden in vergelijking met een effectenrekening, die onderhevig is aan lagere kosten en belastingen.

2. Andere beleggingsdoelstellingen

Als u uw roerend kapitaal in een andere context dan die van een pensioen wilt structureren, zoals een eenvoudige belegging op middellange termijn of voor successieplanning, zijn er twee enveloppen beschikbaar: de effectenrekening of de niet-fiscale levensverzekering.

Effectenrekening

De effectenrekening is het Zwitserse zakmes van de financiële structurering dankzij de lage beheerskosten en de grote flexibiliteit. Het legt geen beperkingen op aan de beleggingshorizon (d.w.z. u kunt uw kapitaal te allen tijde zonder kosten opnemen), noch enige beleggingsbeperkingen. Het biedt ook een grote flexibiliteit wat betreft de aard en het aantal van de begunstigden: natuurlijke persoon, vennootschap, echtpaar, minderjarig kind, vruchtgebruik/onherroepelijke eigendom, gezamenlijke eigendom, stichting, enz.

Niet-fiscale levensverzekering

Een niet-fiscale levensverzekering kan, net als de effectenrekening, worden geopend voor uiteenlopende situaties, maar heeft hogere beheerskosten en vereist een minimale beleggingshorizon van acht jaar, anders gaat alle belastingaftrek voor bron- en transactiebelasting verloren.

Aangezien de meeste structuren een effectenrekening kunnen gebruiken, eventueel met beheersovereenkomsten, waarom dan een levensverzekering? In enkele specifieke situaties, en afhankelijk van de fiscale regio van de belegger, kan een levensverzekering nuttig zijn om het gestorte kapitaal te beschermen tegen eventuele externe schuldeisers. In het algemeen, en met uitzondering van fiscaal aftrekbare levensverzekeringswikkels voor pensioenen (bv. IPT, POZ, pensioensparen), ziet easyvest weinig belangstelling voor levensverzekeringen.