Camille Van Vyve
04 May 2022
Wat is de ideale mix tussen aandelen en obligaties?
Aandelen en obligaties zijn waarschijnlijk de twee bekendste activa bij beleggers. De bekendste... maar niet altijd de meest gekende. Lees hieronder meer over deze twee financiële producten.
Wat is een aandeel?
Een aandeel is een eigendomstitel die een stuk van het kapitaal van een onderneming vertegenwoordigd. Deze laatste kan op de beurs genoteerd zijn, maar dat hoeft niet.
Hoe word je als aandeelhouder vergoed?
Als aandeelhouder word je vergoed door een dividend, d.w.z. een deel van de winst van de onderneming die aan elke aandeelhouder wordt toegekend. Het dividend is nooit gegarandeerd: de onderneming kan in bepaalde jaren verlies maken, maar zelfs een winstmakende onderneming kan beslissen geen dividend uit te keren. Op voorstel van de Raad van Bestuur wordt tijdens de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering beslist over het al dan niet toekennen van dividenden, het bedrag ervan en de datum waarop ze worden uitgekeerd.
Waarde van het aandeel: een ingewikkelde puzzel
De prijs van een aandeel wordt op de markt bepaald op basis van vraag en aanbod. Elke belegger bepaalt zelf de waarde die hij juist acht voor een aandeel. Als de zogenaamde geraamde waarde hoger is dan de marktprijs zal hij er alle belang bij hebben het aandeel te kopen. Als de waarde daarentegen lager is dan de marktprijs zal hij er belang bij hebben om het te verkopen. Vanuit een economisch standpunt komt de waarde van een aandeel overeen met de geactualiseerde som van de winsten die het bedrijf in de toekomst zal genereren. De actualisatie van deze toekomstige cashflows hangt af van parameters zoals de prestaties van de onderneming, maar ook van parameters gekoppeld aan de markt, zoals de economische, geopolitieke, monetaire context, enz. Dit maakt de oefening moeilijk en verklaart waarom er zoveel belang wordt gehecht aan de expertise van analisten.
Looptijd
In tegenstelling tot een obligatie met vervaldag is er geen specifieke vervaldatum verbonden aan de aankoop van een aandeel. De aandelen kunnen op elk moment worden doorverkocht.
Aandelen en hun risico’s
Er zijn verschillende soorten risico's verbonden aan het bezit van aandelen.
- Liquiditeitsrisico. Verwijst naar de vraag of het aandeel al dan niet snel kan worden verkocht op een gereglementeerde markt. Het aantal kopers, het volume van de aandelen in omloop en de kapitalisatie zullen de liquiditeit van een aandeel bepalen.
- Marktrisico. Is het gevolg van de schommelingen van de koers van het aandeel afhankelijk van de algemene economische toestand, de toestand van de sector of de gezondheid van de onderneming zelf. Wanneer het zich voordoet, leidt dit risico tot een kapitaalverlies voor de belegger bij de verkoop van het aandeel.
- Het risico op faillissement. Dit risico doet zich vooral voor bij kleine ondernemingen. Bij beursgenoteerde bedrijven is dit risico haast onbestaande.
- Wisselkoersrisico. Bestaat voor aandelen in vreemde valuta. Zelfs als uw Amerikaanse aandelen bijvoorbeeld in dollar stijgen, kan uw winst dalen of verdwijnen als de dollar verzwakt ten opzichte van de euro.
Rechten van de aandeelhouder
Naast het dividend geeft het aandeel de aandeelhouder verschillende rechten:
- het stemrecht op de algemene vergadering van aandeelhouders
- het recht op informatie
- het recht op dividend m.a.w. recht op een deel van het maatschappelijk kapitaal in geval van vereffening van de vennootschap
- het inschrijvingsrecht, m.a.w. de aandeelhouder heeft voorrang bij inschrijven op nieuwe aandelen in geval van een kapitaalverhoging.
Hoe beleggen in aandelen?
Er zijn verschillende manieren om in aandelen te beleggen. U kunt beleggen in individuele aandelen of in aandelenfondsen. Deze laatste worden actief of passief beheerd. De keuze voor een bepaalde strategie zal afhangen van uw kennis van de markten, de tijd die u bereid bent aan uw portfolio te besteden en uw risicoprofiel. Hoe dan ook, passieve fondsen of ETF's hebben het voordeel dat ze een gediversifieerde portefeuille opleveren tegen lagere kosten, aangezien één enkele verrichting nodig is om toegang te hebben tot een groot aantal beursgenoteerde ondernemingen en dat de samenstelling van het fonds stabiel blijft doorheen de tijd.
Wat is een obligatie?
Een obligatie is een schuldbewijs dat overeenstemt met een deeltje van de schuld van een onderneming of een staat.
Rentevoet en looptijd vooraf vastgelegd
De obligatie biedt een vaste rentevoet gedurende een vaste looptijd, met de belofte van terugbetaling op de vervaldag. De duur of de looptijd van de obligatie kan variëren van minder dan een jaar tot verschillende decennia.
Berekening van de rentevoet
Een obligatie wordt vergoed door rente, waarvan de rentevoet op voorhand is bepaald. Deze rente wordt berekend op basis van de beleidsrente die periodiek door de Centrale Bank wordt vastgesteld. De deposito’s van banken geplaatst bij de Centrale Bank worden vergoed tegen deze rente. Afhankelijk van de economische en financiële situatie van de emittent van de obligatie en zijn veronderstelde terugbetalingscapaciteit, wordt bij de beleidsrente een extra rente opgeteld om de belegger te compenseren voor het gelopen risico. Deze verhoging wordt "risicopremie" genoemd. Over het algemeen hebben staatsobligaties een lagere rente dan obligaties die door particuliere ondernemingen zijn uitgegeven, omdat zij grotere terugbetalingsgaranties bieden.
Koers/rente-correlatie
De koers van een vastrentende obligatie is omgekeerd evenredig met de rente. Als de rente stijgt, stijgen ook de rendementsverwachtingen van de beleggers: een bestaande obligatie met een lagere rente dan de markt zal dus in prijs dalen, om het totale rendement in overeenstemming te brengen met de verwachtingen van de beleggers. Omgekeerd, als de rente daalt, stijgt de waarde van obligaties.
De obligatie, een risicovrij activum?
Hoewel de obligatie vaak wordt omschreven als een "risicovrij" activum, loopt de houder ervan toch twee belangrijke risico's:
- Marktrisico. Als een obligatie bij een ongunstige rente vóór de vervaldag wordt doorverkocht, kan de belegger een deel van zijn belegging verliezen.
- Het risico van faillissement. Indien de leningnemer niet kan terugbetalen, kan de obligatiehouder zijn belegging geheel of gedeeltelijk verliezen.
Obligaties blijven echter over het algemeen veel minder riskant dan aandelen. Enerzijds omdat de waarde van een obligatie stabieler blijft en in mindere mate reageert op veranderingen in de economische situatie van een onderneming of een staat. Anderzijds omdat de houder van een obligatie voorrang heeft en in geval van faillissement vóór de aandeelhouder wordt terugbetaald.
Hoe beleggen in obligaties?
Net als bij aandelen kan de belegger ervoor kiezen om individuele obligaties te kopen of te beleggen in obligatiefondsen. Er bestaan ook passieve obligatiefondsen, die het rendement van een mandje obligaties nabootsen, zoals staatsobligaties uit de eurozone.
Een evenwichtige portefeuille opbouwen
Historisch gezien waren obligaties bedoeld om de koopkracht van obligatiehouders te beschermen tegen inflatie. Vandaag stellen ze beleggers vooral in staat hun activa te diversifiëren en zich gedeeltelijk in te dekken tegen een daling van de aandelenmarkt. Het aandeel obligaties dat u in uw portefeuille moet aanhouden, hangt af van uw beleggingsdoelstellingen en uw risicoaversie. Hoe korter uw horizon, hoe groter het aandeel van obligaties moet zijn. Evenzo geldt dat hoe hoger uw risicoaversie is, hoe meer obligaties u moet aanhouden om de schommelingen in uw portefeuille op te vangen.
Obligaties en renteklimaat
Bij een stijgende rente zien obligatiehouders de waarde van hun portefeuille op korte termijn dalen; verkoop vóór de vervaldatum zou een verlies betekenen. Maar deze daling wordt normaliter gecompenseerd door een stijging van het rendement op de langere termijn. Voor degenen die hebben gewacht met beleggen, worden obligaties aantrekkelijker wanneer de rente stijgt; dit soort context is ideaal om te gaan beleggen. Om precies te bepalen welk aandeel obligaties u moet aanhouden, nodigen wij u uit hieronder uw eigen simulatie te doen.