Matthieu Remy

08 Apr 2024

Gekopieerd

Terugkeer van inflatie: welke impact op uw geld?

Terwijl de wereld zich langzaam lijkt te herstellen van de COVID-19 crisis, hangt het spook van de inflatie boven de ontwikkelde economieën. Moeten we ons zorgen maken? Een terugblik op een fenomeen waarvan de naam vaak bekender is dan de gevolgen.

Wat is inflatie?

Inflatie kan je omschrijven als de algemene prijsstijging in een economie gedurende een bepaalde periode. Wanneer de prijzen stijgen, kan men minder diensten en goederen aankopen voor hetzelfde geld. Als gevolg daarvan holt de inflatie de koopkracht van consumenten uit. Bij een jaarlijkse inflatie van 2% is 100 euro vandaag nog maar 98 euro waard het volgende jaar.

Is dit positief of negatief?

In een kapitalistische economie die gebaseerd is op een groeimodel is inflatie eerder een teken van de gezondheid van de economie, zolang het geanticipeerd werd en beperkt is. Zelfs als inflatie leidt tot een erosie van de koopkracht, zal ze, als ze gematigd is en goed wordt geanticipeerd, meestal gepaard met een stijging van de lonen, waardoor ze quasi pijnloos is. Dit is eigenlijk een slechte situatie die zich in een goede omzet, want als de prijs van goederen en diensten stijgt, stijgt de winst van producenten, wat hen aanmoedigt om te investeren en uiteindelijk voor vooruitgang zorgt.

Inflatie, deflatie, desinflatie

In tegenstelling tot inflatie is deflatie een algemene prijsdaling over een bepaalde periode. Daartussenin is desinflatie een daling van de inflatie: de inflatie daalt en blijft positief. In het algemeen trachten economieën deflatie koste wat kost te vermijden, omdat het een vicieuze cirkel creëert waaruit het heel moeilijk is om te ontsnappen: dalende prijzen leiden tot lagere bedrijfsmarges, lonen, enz. investeringen en financieringsmogelijkheden van staten die daardoor ook minder investeren.

Hoe meten we inflatie?

Om de inflatie te meten, berekenen we het inflatiepercentage, de procentuele stijging van de consumentenprijsindex. Deze index wordt berekend op basis van de gewogen prijzen van een verzameling van goederen en diensten van de huidige consumptie, soms ook "korf van de huishoudens"; genoemd, met name voedingsmiddelen, producten en diensten met betrekking tot huisvesting (huur, elektriciteit, water, brandstof, enz.), vervoer, telecommunicatie, vrije tijd en onderwijs. Elk jaar worden er producten en diensten toegevoegd of verwijderd uit de index. In 2020 kwamen bijvoorbeeld alcoholvrije bieren, douchekoppen en dierenpensions in de index, terwijl vaste draadloze telefoons en zonnebankabonnementen niet langer werden opgenomen.

Wat leidt tot inflatie?

Verschillende factoren kunnen inflatie veroorzaken. De wet van vraag en aanbod is de voornaamste: als de vraag naar een product of dienst groter is dan het beschikbare aanbod, zal de prijs natuurlijk stijgen, omdat de verkoper een koper zal vinden die zijn product tegen een hogere prijs wil kopen om de zekerheid te hebben dat een andere koper er niet mee wegloopt. Dan speelt natuurlijk het economische en fiscale beleid van de staten een rol. Ten slotte kan de Europese Centrale Bank (ECB) inflatie veroorzaken, met name door in te spelen op de rentetarieven op leningen die zij aan traditionele commerciële banken verstrekt.

Inflatie en rentes

Elke centrale bank stelt in feite periodiek een dagtarief vast, de "key rate" genaamd, waartegen zij de deposito's van bij haar geplaatste banken vergoedt, en die als referentie dient voor diezelfde banken om het rentetarief voor leningen vast te stellen. Dit tarief wordt ook gebruikt als maatstaf voor het bepalen van de obligatierente. Er is dus een directe correlatie tussen inflatie en rentetarieven: wanneer de inflatie laag is, hebben centrale banken de neiging om lage rentetarieven te handhaven om de leencapaciteit van de economische spelers te vergroten, de consumptie te stimuleren en dus, zoals hierboven uiteengezet, de inflatie te verhogen. Omgekeerd, wanneer de inflatie (té) hoog is, hebben centrale banken de neiging om de tarieven te verhogen om oververhitting of stijgende prijzen te voorkomen.

Een decennium van zacht monetair beleid...

Na de oliecrisis van 1973 bereikte de inflatie recordniveaus - bijna 14% in de OESO-landen - en daalde daarna geleidelijk en stabiliseerde zich rond 1,5%, waardoor zelfs de vrees voor deflatie toenam. Sinds de crisis van 2008 zijn centrale banken daarom doorgegaan met het voeren van zogenaamd "zacht" monetair beleid door lage rentetarieven te handhaven om sparen te ontmoedigen, kredieten aan te moedigen, en daardoor de monetaire massa in omloop te vergroten om de consumptie te bevorderen, en inflatie te creëren.

...zonder veel effect

Tot nu toe heeft dit beleid echter niet het gewenste effect gehad: de inflatie stagneert al meer dan 10 jaar rond de 1,5%. De oorzaken van dit falen zijn meervoudig:

de nieuw gecreëerde geldmassa's werden voornamelijk door de banken verdeeld onder de rijkste bedrijven en individuen, die niet noodzakelijk meer consumeerden, maar spaarden of investeerden zonder effect op de inflatie;
structureel heeft het opkomende fenomeen van online winkelen overal ter wereld de prijzen naar beneden gedrukt;
de vergrijzing van de bevolking en de daling van de vruchtbaarheid in onze economië hebben de consumptie ook afgeremd.
ook zou de "deconsumptie" (trend die in wezen de jongere generaties drijft minder, maar beter, meer lokaal en duurzamer te consumeren) een deflatoir effect kunnen hebben.

2021, de terugkeer naar inflatie

De oorzaak van de huidige terugkeer van de inflatie zal daarom... het virus zijn geweest. De pandemie en de opeenvolgende lockdowns die over de hele wereld werden opgelegd, hebben tot gevolg gehad dat de consumptie van goederen en diensten is verminderd. Nu de maatregelen versoepelen dankzij de vaccinatiecampagnes, wordt de consumptie gestimuleerd, doordat huishoudens een jaar lang hebben moeten sparen – en sommigen hebben zelfs geprofiteerd van overheidsbonussen. Maar het aanbod volgt niet, omdat bedrijven nog niet de tijd hebben gehad om zich aan te passen aan de nieuwe context en de productie weer op volle toeren te laten draaien, wat automatisch de prijzen opdrijft. In de Verenigde Staten bereikte de inflatie in mei 5% over een jaar, ongekend in twee decennia, en 2% in Europa.

Tijdelijk of blijvend fenomeen?

De meeste waarnemers beschouwen dit fenomeen als tijdelijk of cyclisch, in tegenstelling tot structurele inflatie als gevolg van aanhoudende marktafwijkingen zoals een daling van de bevolking of de invoering van een minimumloon. Dit zou een post-COVID decompensatiemechanisme zijn; de euforie van de consument zou snel moeten verdwijnen. Dit is ook de inzet van de centrale banken, die hebben bevestigd dat ze bereid zijn hun rentebeleid minimaal een jaar laag te houden. Daardoor blijven de markten voorlopig ook vrij onbewogen: de indexen zijn relatief stabiel en de langetermijnrente is niet gestegen.

Inflatie en financiële producten

In een scenario van hoge inflatie die de ECB ertoe zou aanzetten de beleidsrente te verhogen, neemt de aantrekkelijkheid van risicovrije activa (obligaties) toe. Beleggers hebben de neiging hun kapitaal te herverdelen van aandelen naar obligaties, waardoor de vraag naar aandelen, en dus hun prijs, daalt. In een inflatoire omgeving zijn bedrijven echter normaal gesproken in staat om winsten te genereren die gelijk zijn aan of groter zijn dan de inflatie, wat wijst op een relatief snelle prijsstijging. Dit geldt met name voor bedrijven die gemakkelijk hogere prijzen kunnen doorrekenen aan hun klanten: bedrijven die actief zijn in grondstoffen, vastgoed en retail om er maar een paar te noemen.

Wat betekent dit voor de belegger?

Niets is erger bij inflatie dan contant geld aanhouden: na verloop van tijd neemt de waarde van uw vermogen af, waardoor uw toekomstplannen in gevaar komen. Hoewel de inflatie er is om te blijven, zelfs op een gematigd niveau, is dit een stimulans voor u als belegger om naar de beurs te gaan of uw blootstelling te vergroten. Dit stelt u in staat om de erosie van uw koopkracht te compenseren, inkomsten te genereren uit uw activa en zo uw middellange of langetermijnprojecten uit te voeren. Maar hoewel de aandelenmarkt het beste schild tegen inflatie blijft, is diversificatie uiteraard nog steeds vereist om het risico dat inherent is aan dit soort beleggingen te beperken. Het zal daarom noodzakelijk zijn uw beleggingshorizon en uw risicoprofiel duidelijk te definiëren, om een evenwichtige portefeuille op te bouwen dat overeenstemt met uw doelstellingen.

Inflatie: welke impact op uw portefeuille?

Om de impact van inflatie op uw portefeuille te visualiseren, nodigen wij u uit om een simulatie te doen op de site onze site. Zodra de simulatie is voltooid, klikt u op "Wijzig het plan", vervolgens op "Bewerken" in de geavanceerde instellingen en tenslotte op "Gedetailleerde hypothesen wijzigen". Hierdoor kunt u het inflatiepercentage wijzigen en direct de impact van inflatie op de reële waarde van uw belegging zien*.

*sorry voor de complexiteit van dit proces, niet echt onze gewoonte ;-)

Start mijn simulatie