Camille Van Vyve

09 Apr 2024

Gekopieerd

Pensioensparen is noodzakelijk…maar niet voldoende!

Pensioensparen is het " must have " product volgens uw bankier. U hoeft jaarlijks enkel een minimumbedrag te storten om zo te profiteren van het belastingvoordeel dat daaruit voortvloeit. Eenmaal gepensioneerd geniet u van een leuke maar bovendien noodzakelijke pensioenaanvulling. Hoewel het een onmisbaar hulpmiddel is voor de Belgische spaarder, mag u pensioensparen geenszins beschouwen als een wondermiddel. Dit is waarom.

Wat is pensioensparen?

Pensioensparen is een formule voor langetermijnsparen waarmee u een aanvullend pensioen opbouwt en onder bepaalde voorwaarden geniet van een fiscaal voordeel.

Dit is in België gekend als de “3de pensioenpijler”, naast het wettelijk pensioen en de groepsverzekering of aanvullende verzekering voor zelfstandigen.

Pensioensparen is mogelijk bij de meeste banken en verzekeringsmaatschappijen die actief zijn op de Belgische markt.

Welke soorten pensioensparen bestaan er?

Er zijn drie manieren om aan pensioensparen te doen.

1. De meest bekende is om te kiezen voor een pensioenspaarfonds via uw bank, bestaande uit aandelen en obligaties, zonder rendementsgarantie.
2. Er is ook een pensioenspaarverzekering aangeboden door verzekeraars, met gegarandeerd rendement.
3. Ten slotte is het mogelijk om een individuele effectenrekening te openen die het wettelijk kader van pensioensparen respecteert (zie verder), maar weinigen doen dat.

Wat is het fiscaal voordeel?

Als je aan pensioensparen doet, dan leg je jaarlijks een bedrag opzij. Afhankelijk van het fiscaal maximumbedrag dat je kiest, krijg je het daaropvolgende jaar tot 30% belastingvoordeel op je stortingen.

1. Het standaardbedrag bedraagt maximaal 1.020€ per jaar. Je krijgt 30% belastingvoordeel op je gestorte bedragen, hetzij 306€per jaar. Let op: spaar je minder, dat krijg je niet het volledige belastingvoordeel. Het voordeel geldt op de bedragen die je effectief gestort hebt.
2. Wil je een extra pensioenkapitaal opbouwen, dan kies je voor maximaal 1.310€ per jaar. Je krijgt 25% belastingvoordeel op je gestorte bedragen, hetzij 327,50€ per jaar. Let op: als je hiervoor kiest, spaar dan minstens 1.225€. Anders krijg je minder belastingvoordeel dan wanneer je kiest voor 1.020€.

Wanneer kunt u uw pensioensparen opnemen?

Pensioenspaarcontracten moeten voor minstens 10 jaar worden afgesloten. De bedragen kunnen worden vrijgegeven op de minimumleeftijd van 60 jaar.

Begon u voor uw 55ste met pensioensparen, dan betaalt u op uw 60ste 8% op het gespaarde bedrag. Dit is de ‘anticipatieve heffing’ of ‘bevrijdende heffing’ op pensioensparen, wat wil zeggen dat u daarna geen belastingen meer moet betalen op uw spaargeld.

Het voordeel hiervan is dat u tussen uw 60ste en het jaar waarin u 64 wordt voordelig kunt blijven sparen zonder verder nog belasting te moeten betalen op het gevormde kapitaal. Deze jaren kunt u wel de premies van uw pensioensparen inbrengen in uw belastingen en genieten van het fiscaal voordeel van 25% of 30%, afhankelijk van de gekozen formule.

Bent u na uw 55ste begonnen met pensioensparen, dan wordt deze ‘anticipatieve heffing’ van 8% geïnd in het 10de jaar van het contract.

Er zijn geen belastingen op de gespaarde bedragen tussen uw 60ste en 65ste, maar als u na uw 65ste blijft sparen, blijft het belastingvoordeel niet behouden.

Wat is het verwachte rendement op pensioensparen?

Het gegarandeerde rendement van de pensioenspaarverzekering is de laatste jaren alleen maar gedaald, en is nu gereduceerd tot bijna nul.

Voor onze berekening hieronder behouden we de optie van het pensioenspaarfonds, dat op lange termijn een aantrekkelijker potentieel rendement biedt.

Tussen de formules die de belangrijkste retailbanken in België aanbieden, hebben wij de fondsen met de meest dynamische allocatie gekozen, met het grootste aandeel aandelen.

Onderstaande tabel geeft de jaarlijkse prestaties weer van de belangrijkste in België verhandelde pensioenfondsen over de afgelopen 10 jaar, vergeleken met de MSCI World All Country IMI-index, die de wereldwijde aandelenmarkt volgt.

Zeer aantrekkelijk rendement

Wat in deze tabel vooral opvalt is de algemene aantrekkelijkheid van pensioenspaarfondsen, waarvan de meesten de afgelopen 10 jaar een rendement van ongeveer 8% behaalden!

Dit is een prestatie die in geen verhouding staat tot de pensioenverzekering en zelden elders wordt geëvenaard... behalve door de wereldwijde aandelenmarkt, die het nog beter doet met een rendement van 10,9% over 10 jaar.

Streng kader beperkt potentieel rendement

Waarom doen pensioenspaarfondsen het minder goed dan de wereldwijde aandelenmarkt?

Omdat pensioensparen onderworpen is aan een strikt wettelijk kader, dat de samenstelling van de fondsen en de allocatie voor de belegger sterk beperkt.

De allocatie mag bijvoorbeeld niet meer bedragen dan 75% aandelen of 20% niet-Europese aandelen.

Deze beperkingen, die bedoeld zijn om de volatiliteit voor de belegger te beperken, hebben echter de neiging het potentiële rendement van pensioenfondsen op lange termijn te verminderen.

Let op met de kosten

Vergeet niet voldoende aandacht te schenken aan de kosten die de beheerders van deze pensioenspaarfondsen aanrekenen.

Zo zijn er vaak hoge instapkosten die zich situeren tussen 2% à 3% en beheerskosten van gemiddeld 1,2% volgens een studie van de Belgische toezichthouder op de financiële markten. Deze kosten hebben hun effect op de prestaties van het fonds en verminderen het nettorendement voor de belegger.

Wat met het rendement op lange termijn?

Gelukkig compenseert het belastingvoordeel deels het beperktere rendement bij pensioensparen.

Als we dit vergelijken met investeringen zonder fiscaal voordeel maar waarbij deze belastingsbesparing wordt geherinvesteerd in een wereldwijde aandelentracker, merken we op dat passief beleggen op lange termijn (>20 jaar) een hoger rendement vertoont. Een aanzienlijk deel van dit verschil is te wijten aan de exitheffing van 8% die een negatieve impact heeft op het rendement bij pensioensparen. Dit is wat de onderstaande grafiek laat zien, gebaseerd op conservatieve hypothesen: 7% gemiddeld jaarlijks rendement voor mondiale aandelen en 4,5% voor een pensioenspaarfonds, over een horizon van 35 jaar.

Een 4e pensioenpijler is nodig

Het belastingvoordeel dat voortvloeit uit pensioensparen is voor meeste belastingbetalers reden genoeg om erop in te schrijven, en dat is maar goed ook.

Op de lange termijn is het echter, gezien de verschillende beperkingen en de zware exit taks, geen wonderproduct waarmee u comfortabel kunt leven na pensionering.

Het aanvullen van pensioensparen met onbeperkt persoonlijk sparen – een “4de pensioenpijler” – belegd in een wereldwijde aandelentracker zal u een hogere rendement opleveren en zou deel moeten uitmaken van uw persoonlijke pensioenplanning.

Fiscale diversificatie

Tenslotte, omdat de regels rond fiscaliteit vaak veranderen, kan niemand voorspellen wat er van toepassing zal zijn in de toekomst rond pensioensparen of beleggingsproducten.

Het is daarom verstandig uw pensioen voor te bereiden met alle beschikbare instrumenten (pijler 1 tot en met 4 zonder uitzondering), zeker omdat ze fiscaal verschillend behandeld worden.

Start mijn simulatie

Gekopieerd