Camille Van Vyve

15 Jul 2025

Gekopieerd

Welke impact kan een huwelijksvermogensstelsel hebben op uw vermogen?

Het kiezen van een huwelijksvermogensstelsel is een strategische beslissing die rechtstreeks invloed heeft op het beheer en de verdeling van uw vermogen, zowel tijdens het samenleven als bij een eventuele scheiding. In België bestaan er verschillende opties, voor zowel gehuwde koppels als wettelijk of feitelijk samenwonenden. Deze stelsels goed begrijpen is cruciaal om uw financiële belangen te beschermen en uw vermogensplanning te optimaliseren. In dit artikel analyseren we de voornaamste huwelijksstelsels in België en hun concrete gevolgen voor uw vermogen.

Welke huwelijksvermogensstelsels bestaan er in België?

1. Het wettelijk stelsel (gemeenschap van goederen)

Dit stelsel geldt automatisch voor gehuwde koppels die geen specifiek huwelijkscontract afsloten. Er wordt onderscheid gemaakt tussen drie vermogens:

• Eigen vermogen: goederen verworven vóór het huwelijk, schenkingen of erfenissen, en strikt persoonlijke bezittingen.
• Gemeenschappelijk vermogen: inkomsten uit arbeid tijdens het huwelijk, aangekochte goederen tijdens het huwelijk, en inkomsten uit eigen goederen.

Elk van de echtgenoten beheert zijn of haar eigen vermogen vrij, maar voor belangrijke beslissingen over gemeenschappelijke goederen is doorgaans toestemming van beide partijen vereist.

2. Stelsel van zuivere scheiding van goederen

Dit stelsel vereist een huwelijkscontract bij de notaris en voorziet een volledige scheiding van de vermogens:

• Elke echtgenoot blijft exclusief eigenaar van zijn of haar eigen bezittingen, zowel van vóór als tijdens het huwelijk.
• Elke partner beheert, gebruikt en beschikt volledig vrij over zijn of haar vermogen.
• Schulden van de ene partner binden de andere niet, behalve in wettelijke uitzonderingen (zoals fiscale of gezinsgerelateerde schulden).
• Het is mogelijk om samen goederen aan te kopen in onverdeeldheid (meestal 50/50).

"Dit stelsel biedt grote financiële autonomie maar kan tot onevenwichten leiden als één van beide echtgenoten aanzienlijk minder verdient," zegt Julien Limet, advocaat gespecialiseerd in vermogensplanning bij Tetralaw. "In Wallonië wordt vaak een stelsel met een verworvenschapsmaatschappij toegevoegd, waarbij partners vrijwillig bepaalde goederen gemeenschappelijk maken, ongeacht wie ze heeft gefinancierd. In Vlaanderen geniet het derde stelsel hieronder de voorkeur."

3. Scheiding van goederen met deelname in verworven goederen

Een hybride formule die de autonomie van het stelsel van scheiding van goederen combineert met een herverdeling bij scheiding of overlijden:

• Tijdens het huwelijk: dezelfde werking als zuivere scheiding van goederen.
• Bij het einde van het huwelijk: een compenserend mechanisme voorziet dat de minst vermogende partner een vordering kan hebben op het vermogenstoename van de andere.

Deze formule waarborgt zelfstandigheid, met respect voor een zekere vermogensgelijkheid.

4. Wettelijke samenwoning

Wettelijke samenwoning is een middenweg tussen huwelijk en feitelijke samenwoning:

• Beperkte bescherming van de gezinswoning
• Evenredige bijdrageplicht in de gezinslasten
• Vermogensscheiding is standaard
• Solidariteit voor huishoudschulden

Samenwoners kunnen sommige afspraken vastleggen via een samenlevingscontract, maar ze kunnen geen gemeenschap van goederen creëren zoals bij een huwelijk.

5. Feitelijke samenwoning

De minst gereglementeerde vorm van samenleven:

• Geen gemeenschappelijk vermogen
• Geen wettelijke bijdrageplicht
• Geen bescherming van de gezinswoning
• Geen solidariteit voor schulden

Elke partner blijft eigenaar van zijn of haar eigen goederen. Dit kan problematisch zijn wanneer de partners uit elkaar gaan, vooral voor gezamenlijk aangekochte goederen.

Eigendomsstructuren: eigen vermogen, gemeenschappelijk en onverdeeld vermogen

• Eigen vermogen: uitsluitend eigendom van één persoon. Niet gedeeld bij scheiding.
• Gemeenschappelijk vermogen: enkel bij het wettelijk huwelijksstelsel. Bij ontbinding gelijk verdeeld.
• Onverdeeld vermogen: gezamenlijk aangekocht door partners zonder gemeenschapsstelsel. Verdeling volgens bijdrage, meestal 50/50.

Let op: gemeenschappelijk vermogen ontstaat automatisch via het huwelijksstelsel; onverdeeldheid ontstaat vrijwillig.

Effect op het vermogen tijdens het samenleven

Gevolgen van de verschillende stelsels op het erfrecht

1. In het geval van huwelijk

• Het vruchtgebruik op alle goederen van de nalatenschap (inclusief de eigen goederen van de overledene).
• Het recht op de gezinswoning en het daarin aanwezige meubilair (volledig eigendom of vruchtgebruik, afhankelijk van de situatie).
• Het vruchtgebruik op goederen die tijdens het huwelijk door de overledene werden geschonken onder voorbehoud van vruchtgebruik.

Bijvoorbeeld: Jan is pas overleden en was gehuwd met Ingrid. Tijdens hun huwelijk hebben Jan en Ingrid het blote eigendom van hun beleggingsportefeuille gegeven aan hun kinderen, maar bleven het vruchtgebruik genieten. Nu Jan overleden is, blijft Ingrid het vruchtgebruik behouden.

De kinderen verkrijgen in principe de blote eigendom.

2. Wettelijke samenwoning

• Usufruct op de gezinswoning en het meubilair
• Geen rechten op andere goederen
• Usufruct op geschonken gezinswoning met voorbehoud van vruchtgebruik

De overige erfenis gaat naar de kinderen of wettelijke erfgenamen.

3. Feitelijke samenwoning

• Zonder testament heeft de overlevende partner geen wettelijk erfrecht.
• Alles gaat naar de wettelijke erfgenamen (kinderen, ouders, broers en zussen).

Opmerking: Wat uw statuut ook is, u kunt via huwelijkscontract, testament of schenking uw successieplanning aanpassen binnen de wettelijke grenzen (zoals de erfrechtelijke reserve van echtgeno(o)t(e) of kinderen).

Vergelijkende tabel van huwelijks- en samenlevingsvormen

Het huwelijksstelsel: een strategische keuze

Uw huwelijks- of samenlevingsvorm moet afgestemd zijn op uw persoonlijke, professionele en vermogenssituatie. Professioneel advies van een advocaat of notaris is sterk aanbevolen.

“Een passend stelsel beschermt uw vermogen en verzekert de financiële stabiliteit van uw gezin, zowel tijdens het samenleven als bij overlijden of scheiding,” besluit Julien Limet.

Easyvest: één rekening voor elke situatie

Bij Easyvest opent u rekeningen op uw naam, in onverdeeldheid, in vruchtgebruik/blote eigendom of voor minderjarigen. Onze passieve beleggingsportefeuilles op basis van wereldwijde aandelen-ETF’s en euro-obligaties laten uw eigen, gemeenschappelijk of onverdeeld vermogen efficiënt groeien. Ze kunnen eenvoudig geïntegreerd worden in een successieplanning die voor alle betrokkenen werkt.

Wilt u weten hoe uw vermogen optimaal kan beheerd worden binnen uw familiale context? Doe een simulatie of neem contact op met een Easyvest-adviseur voor gepersonaliseerd advies.

Start mijn simulatie

Gekopieerd