Antoine Bouvy
13 Feb 2024
2023: wisselvallig beursjaar eindigt met vuurwerk
Na een hobbelig parcours kozen de beurzen eind 2023 voor de weg omhoog, waarbij zowel aandelen als obligaties in het groen finishten. De reden? De inflatie zette zijn afdaling verder in, waardoor de financiële markten steeds meer anticipeerden op renteverlagingen. Een terugblik op de belangrijke gebeurtenissen van 2023 voor de markten, en op de eindejaarsrally die er voor zorgde dat aandelen alsnog 16,6% in de plus eindigden en obligaties 6,3%.
Het spook van 2008 is even terug
De zenuwen van beleggers worden in 2023 een eerste keer op de proef gesteld door het faillissement van een reeks Amerikaanse banken. Silicon Valley Bank (SVB), een Californische bank die populair is bij start-ups, ziet zijn solvabiliteit verschrompelen door de forse renteverhogingen. De perikelen doen de herinneringen aan de crisis van 2008 herleven en zet klanten van SVB en andere banken ertoe aan massaal hun geld op te nemen. Een golf van paniek overspoelt Amerikaanse spaarders, die hun geld vooral naar grotere banken doorsluizen. Gelukkig beschermen de vangnetten, die sinds 2008 onder het Amerikaanse en mondiale banksysteem hangen, tegen verdere besmetting. In het tumult geven de aandelenmarkten 7% terrein prijs. Na 2 maanden is dat verlies weggewerkt.
Druk van de ketel dankzij lagere energieprijzen
Na de piek van de energieprijzen door het conflict in Oekraïne en het Europees embargo tegen Russisch gas, wordt de winter van 2023 uiteindelijk een ‘non-event’. Dankzij de zachte temperaturen, de scherpe daling van het verbruik en de royale gasvoorraden die alle Europese landen opbouwden, stabiliseren de prijzen. Eind 2023 is de gasprijs drie keer lager dan een jaar voordien. Dat is niet alleen goed nieuws voor de consument, maar ook voor de financiële markten. De daling van de energieprijzen helpt de inflatie een stuk terugschroeven.
Halleluja, de inflatie vertraagt
Halverwege het jaar begint de inflatie te dalen, mede onder invloed van de renteverhogingen en de lagere energieprijzen. De inflatie bereikte in oktober 2022 nog een piek van ruim 12%, en de daling is dus meer dan welkom. Dit maakt ook de weg vrij voor de centrale banken om het gaspedaal los te laten en de rente niet meer te verhogen. Anticiperend op een minder strak monetair beleid zetten aandelen en obligaties vanaf juni een herstel in. De Federal Reserve verhoogt haar beleidsrente voor de laatste keer in juli 2023, terwijl de Europese Centrale Bank (ECB) tot september wacht. In amper twee maanden klimmen de globale aandelenmarkten 7%.
Obligaties: de Renaissance van rendement
De beleidsrente in de eurozone bedraagt aan het begin van het jaar 2,5% om tegen midden september naar 4,5% te klimmen. Terwijl deze drastische renteverhogingen er aanvankelijk toe leiden dat obligaties tot 5% verliezen, eindigen ze het jaar uiteindelijk 6% in het groen. Wat meer dan 10 jaar een ondergestofte hoek van de beleggingswereld was, wekt opnieuw interesse. De aantrekkingskracht van obligaties is terug van weggeweest: een belegging met een lager risico en een stabiel rendement. Kortom, een waardevol fundament voor de beleggingsportefeuille.
Markten ongevoelig voor het Israëlisch-Palestijns conflict
Terwijl de oorlog in Oekraïne in een patstelling lijkt te belanden, kijkt de wereld hulpeloos toe hoe het Israëlisch-Palestijnse conflict opnieuw oplaait. Ondanks de ernst van de situatie en de intensiteit van het conflict blijven de markten onbewogen, waarbij aandelen in de eerste dagen zelfs 2% stegen. De lauwe reactie is te wijten aan het feit dat de regio in het globale economische plaatje een beperkte rol speelt en het risico op verspreiding op dat moment beperkt lijkt.
Cabin crew, prepare for soft landing
Hoewel de economische groei in de Europese Unie bijna nul is (en de Duitse economie zelfs krimpt) blijft een voorspelde recessie uit. Aan de andere kant van de Atlantische Oceaan is de bbp-groei zelfs positief (+2,6% in 2023). De economische cijfers zijn veel beter dan verhoopt en dat geeft de Amerikaanse aandelenmarkten het vertrouwen dat een zachte landing best haalbaar is. De VS vermijdt in 2023 een recessie, de arbeidsmarkt blijft in uitstekende conditie en de inflatie cirkelt rond de 3%.
Vijfde keer, goede keer
Nadat de financiële markten in januari 2022 recordkoersen aantikken, slaan de beurzen dat record eind december 2023 aan diggelen. Terwijl de beurzen vier keer aardig in de buurt kwamen (april 2022, augustus 2022, juli 2023 en september 2023), trokken ze zich telkens terug onder druk van de hoge inflatie en de hoge beleidsrente. Het eindejaarsoptimisme zal eindelijk de laatste, voornamelijk psychologische, barrière doen sneuvelen. Na een stevige eindejaarsrally die in november begon, eindigde het jaar in schoonheid met een totaalrendement van +16,6% voor aandelen en +6,3% voor obligaties.