Antoine Bouvy

08 Apr 2024

Gekopieerd

Waarom een testament nu opstellen en hoe?

Het woord "testament" verwijst naar een hoofdstuk in iemands leven dat men het liefst zo lang mogelijk uitstelt. Toch is het nooit te vroeg om een testament op te stellen! Wanneer u start met een compleet overzicht van uw vermogen, maximaliseert u de kans op een vlotte overdracht van uw erfenis naar uw dierbaren. Uitleg en advies vindt u in deze blog.

Waarom een testament opstellen?

Als u geen testament heeft opgesteld en als u geen huwelijkscontract heeft met uw uiterste wilsbeschikkingen is het standaard erfrecht van toepassing bij de overdracht van uw vermogen aan uw erfgenamen. Deze erfgenamen zijn uw naaste familieleden in deze volgorde: eerst de kinderen, dan de ouders en broers en zussen, vervolgens de grootouders en ten slotte de neven en nichten en ooms en tantes. In de meeste gevallen wordt In België de wettelijke devolutie toegepast, omdat de overledene vaak geen testament bezit. Het is dus mogelijk dat deze regels niet helemaal aansluiten bij uw persoonlijke situatie of wensen.

Statuut van de echtgenoot bij een erfenis

Bij wettelijke devolutie erft de langstlevende echtgenoot het vruchtgebruik van de nalatenschap, d.w.z. het genot van de goederen en de "vruchten" (huur, rente, dividenden, enz.) die door deze goederen worden voortgebracht. De kinderen hun kant erven de naakte eigendom, d.w.z. de eigendomsakte van de overgedragen goederen. Het gaat in feite om een "hangende" eigendom die "volle eigendom" wordt op de dag van het overlijden van de langstlevende echtgenoot of indien de langstlevende echtgenoot afstand doet van het vruchtgebruik.

De erfrechtelijke reserve en het voorbehoud van de langstlevende echtgenoot

Wat de wensen van de overledene ook zijn, de wet bepaalt dat kinderen niet volledig onterfd kunnen worden door hun ouders en reserveert een minimumdeel van de erfenis voor hen: dit is de erfrechtelijke reserve. Sinds 2018 bestaat de erfrechtelijke reserve uit de helft van de erfenis, ongeacht het aantal kinderen. De reserve van de langstlevende gehuwde echtgenoot heeft betrekking op het vruchtgebruik van de helft van de erfenis en moet minstens het vruchtgebruik van de gezinswoning en de inboedel omvatten.

En de wettelijk samenwonende?

Tenzij in het testament anders bepaald, erft de langstlevende wettelijk samenwonende partner alleen het vruchtgebruik van de gezinswoning. Hij of zij is dus gedeeltelijk beschermd, maar minder goed dan de langstlevende gehuwde echtgenoot. Partners die gescheiden zijn van tafel en bed worden in het kader van de wettelijke erfopvolging eenvoudigweg niet als erfgenamen beschouwd. Zonder bijzondere bepaling erven zij helemaal niets.

Waarom is een testament opstellen nodig?

Rekening houdend met de regels van de wettelijke devolutie, is het in veel gevallen aan te raden om een testament op te stellen. Om er slechts enkele te noemen:

• Indien u meer dan het vruchtgebruik van uw vermogen aan uw echtgenoot wenst over te dragen.
• Indien u uw vermogen geheel of gedeeltelijk wenst over te dragen aan uw partner.
• Als u de erfenis van uw echtgenoot van wie u de facto gescheiden bent, wilt beperken. 
• Als u de erfenis van uw kinderen of een kind wilt beperken tot het gereserveerde deel. 
• Als u een deel van uw erfenis aan derden wilt nalaten: vrienden, petekinderen, stiefkinderen, verenigingen, enz.

Afgezien van deze louter erfrechtelijke overwegingen, is het opmaken van een testament ook de beste manier om uw vermogen te inventariseren. Zo bespaart u uw erfgenamen vervelende opzoekingsprocedures en (de)blokkering van rekeningen!

Notarieel testament versus eigenhandig testament

Om uw vermogen volgens uw wensen te kunnen doorgeven, is het dus nodig om een testament op te stellen. Dit kan door een notaris of door uzelf worden gedaan. Als u uw testament zelf opstelt, wordt dit een eigenhandig testament genoemd. Het grootste voordeel van een eigenhandig testament is de kostprijs: aangezien het onder persoonlijke handtekening wordt opgesteld, a priori zonder hulp van buitenaf, is het volledig gratis. Bovendien kan het gemakkelijk en op elk moment worden gewijzigd.

Waarom voor een notaris kiezen?

Bepaalde situaties vereisen echter de tussenkomst van een notaris, met name wanneer u lichamelijk of geestelijk niet in staat bent om zelf uw testament op te stellen.

Regels voor de geldigheid van een eigenhandig testament

Om geldig te zijn, moet een eigenhandig testament aan bepaalde regels voldoen. Het moet verplicht:

• met de hand geschreven zijn
• door de erflater alleen geschreven zijn
• gedateerd zijn
• de identiteit van de erfgenamen vermelden (voornamen, namen, geboortedata en eventuele familiebanden moeten formeel worden aangegeven)
• ondertekend zijn

Onder deze voorwaarden heeft een eigenhandig testament precies dezelfde geldigheid als een notarieel testament.

Een testament registreren

Testamenten kunnen worden geregistreerd in het Centraal Testamentenregister en worden bewaard bij een notariskantoor. Op deze manier wordt uw testament veilig bewaard en vermijdt u het risico op verlies of vernietiging. Uw testament is dus gekend bij de overheid en kan wanneer nodig gemakkelijk worden ingeroepen bij discussie tussen de erfgenamen.

Nu is het moment om uw testament op te maken!

Zonder voorbereiding kan een erfenis een ware lijdensweg worden voor families, waardoor de emotionele last van het verlies van een dierbare nog groter wordt. Geblokkeerde rekeningen, waarvan soms niemand het bestaan kent, conflicten tussen erfgenamen ... Om een vreedzame afhandeling te verzekeren, zijn het opstellen van een testament in de juiste vorm en het duidelijk structureren van iemands patrimonium van essentieel belang. De Belgische start-up Legacio biedt een eenvoudige, snelle en veilige online dienst voor het opstellen (en registreren) van testamenten tegen een lage kostprijs.

Easyvest portefeuilles, gegarandeerd eenvoudig voor uw erfenis

Onze beleggingsportefeuilles bieden tal van voordelen bij de voorbereiding en afhandeling van een erfenis. Enerzijds kunt u met Easyvest gemeenschappelijke beleggingsrekeningen openen die gemakkelijk te begrijpen, te volgen en te beheren zijn. Door uw echtgenoot er nu al bij te betrekken, zorgt u ervoor dat hij of zij alle sleutels in handen heeft om zijn of haar financiële onafhankelijkheid te verzekeren wanneer u er niet meer bent. Anderzijds biedt Easyvest u de mogelijkheid om beleggingsrekeningen te openen met verbreking van het vruchtgebruik en blote eigendom. De indexbenadering die de belegger weinig aandacht en moeite kost, is bijzonder geschikt voor dit type van mede-eigendom. Zo zou u kunnen genieten van een financiële annuïteit en zouden uw echtgenoot en erfgenamen na uw overlijden in alle eenvoud uw vermogen verder kunnen laten groeien.

Start mijn simulatie

Gekopieerd