Camille Van Vyve
18 Apr 2024
2022, een turbulent maar geen catastrofaal jaar
In retrospect was 2022 een hectisch jaar dat in veel opzichten deed denken aan de jaren 70: geopolitieke spanningen, energiecrisis, stijgende rente en inflatie. Maar ondanks deze druk op de financiële markten, was 2022 uiteindelijk geen catastrofaal beursjaar. Laten we een jaar teruggaan om het komende jaar beter te begrijpen.
Het begin van het jaar gekenmerkt door post COVID- euforie
Het jaar 2022 begint goed. Dankzij de consumptie die wordt gestimuleerd door de opheffing van de anti-COVID beperkingen is de economie krachtig. Na een lange periode van gedwongen besparingen herwinnen de huishoudens eindelijk hun vrijheid en de zin om te consumeren. Deze consumentengekte kon echter niet worden opgevangen door een industrie die nog altijd kampt met logistieke problemen en wordt overweldigd door de omvang van de huishoudelijke vraag. Deze explosieve mix vormt de basis voor een aanhoudende stijging van de inflatie, die door de daaropvolgende evenementen helaas alleen maar zal aanwakkeren.
Rusland valt Oekraïne binnen
Het enthousiasme is van korte duur. Op 24 februari lanceerde Vladimir Poetin een "speciale operatie" tegen zijn Oekraïense buurland met het oog op de annexatie van gebieden die als pro-Russisch worden beschouwd. Het is de grootste militaire operatie in Europa sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. De aandelenmarkten anticiperen op het begin van het conflict en verliezen al snel 8% terwijl de Russische troepen zich aan de Oekraïense grenzen verzamelen. De markt reageerde uiteindelijke vrij goed op de invasie en veerde in de tweede week van het gewapend conflict op om begin april bijna alle verliezen weg te werken. Hoewel velen in een blitzkrieg geloofden, liep het conflict vast en had het grote gevolgen voor de energie- en bepaalde voedselprijzen, waardoor de inflatie nog werd verstrekt.
Stijgende rentevoeten
Om een stijging van de inflatie tegen te gaan, die niet langer van voorbijgaande aard lijkt, hebben de centrale banken geen andere keuze dan de rente te verhogen. En aangezien zij enige tijd hebben gewacht om het herstel niet te vertragen, moeten deze verhogingen sterk zijn en dicht bij elkaar liggen. De FED kwam als eerste in actie en kondigde op 16 maart een renteverhoging van 0,25% aan. Er zullen in de loop van het jaar nog vijf andere verhogingen volgen, enkele malen tot 0,75%. In Europa begon de ECB in juli met een soortgelijke manoeuvre, na 11 jaar van soepel monetair beleid.
Langzame daling van de obligaties
De gevolgen voor de obligaties lieten niet lang op zich wachten en begin maart maakten ze een duikvlucht. De rest van het jaar was een lange, langzame glijbaan, onderbroken door aankondigingen van centrale banken. Meermaals kwamen obligaties op adem, gesteund door de hoop dat een economische vertraging of een daling van de inflatie de centrale banken ertoe zou aanzetten de renteverhogingen te vertragen. Paradoxaal genoeg gaan beleggers bijna hopen op een recessie. Maar deze hoop wordt herhaaldelijk de bodem ingeslagen door gegevens die een sterke economie en hoge inflatie laten zien. Europese staatsobligaties eindigen het jaar 18,1% lager, voor het eerst sinds de jaren zeventig.
Gasprijzen pieken
Rusland is er niet in geslaagd een blitzkrieg te voeren en wordt indirect geconfronteerd met het Westen. Wetende dat Europa sterk afhankelijk is van zijn gas, aarzelt het niet om het te gebruiken als een wapen gericht op Europa, en in het bijzonder op zijn economische motor: Duitsland. Herhaalde storingen, langdurig onderhoud, embargo… Alle excuses zijn goed om de kraan dicht te draaien en de prijzen op te drijven. Zo steeg de gasprijs in maart tot 322 euro/MWh, een stijging met 347% sinds het begin van de oorlog, en bereikte eind augustus zelfs 346 euro/MWh, een nieuw record dat de rekeningen van huishoudens deed exploderen. Gelukkig normaliseerde de prijs uiteindelijk in oktober, dankzij een vrij zacht najaar en opnieuw samengestelde gasreserves.
Stijgende inflatie, zoals in de jaren '70
De inflatie is het centrale punt van het jaar, het punt waar alles naartoe convergeert. De belangrijkste gebeurtenissen in het beursjaar zijn namelijk oorzaken of gevolgen van de inflatie: het einde van de COVID en het conflict in Oekraïne dragen bij tot de stijging van de prijs van bepaalde grondstoffen en energie, en de opeenvolgende renteverhogingen door de centrale banken hebben als enig doel de inflatie te beteugelen op een schaal die in bijna 50 jaar niet meer is voorgekomen. In oktober steeg de inflatie tot 12,27%, het hoogste niveau sinds juni 1975.
Biden en de midterms
Historisch gezien zijn tussentijdse verkiezingen in de Verenigde Staten altijd gunstig geweest voor beleggers, vooral als de president zijn meerderheid in het Congres verliest. Waarom? Omdat de wetgevende impasse die volgt op zulke verkiezingen meestal voorkomt dat beide partijen de meer radicale delen van hun respectievelijke agenda's goedkeuren... en politieke terughoudendheid is goed voor investeerders. In de nasleep van 8 november 2022 beginnen de markten iets lager, voordat ze op 10 november een forse sprong maken. Die dag steeg de wereldbeurs met 3,2% en de NASDAQ met meer dan 7%!
Aandelen blazen warm en koud
In tegenstelling tot de obligatiemarkt beweegt de aandelenmarkt het hele jaar door op en neer. Twee keer, in april en augustus, hebben de aandelen hun niveau van het begin van het jaar bijna teruggewonnen. De stijging was ook vrij duidelijk in december, vóór een terugval die werd veroorzaakt door verklaringen van ECB-president Christine Lagarde, die geen ruimte lieten voor een versoepeling van het Europese monetaire beleid. De gevreesde crash bleef dus uit, omdat de markt waarschijnlijk anticipeerde op een gunstiger klimaat op middellange termijn.
Met Kerstmis is de hoop herboren
Na enkele maanden van stagnatie werd het jaar eindelijk positief afgesloten. Met een verlies van 12,5% heeft de wereldbeurs de schade beperkt in een jaar van groot gevaar. Zuiver economisch gezien was het zelfs een uitstekend jaar met een groei van 3,2% in Europa en een recordaantal nieuwe banen. In België werden bijna 100.000 nieuwe banen gecreëerd, een cijfer dat in 70 jaar niet was bereikt. De stijging van de energieprijzen werd binnen de perken gehouden en duwde Europa in de richting van een geleidelijke emancipatie. Uiteindelijk is de zo gevreesde recessie uitgebleven en is het spook ervan tegen 2023 zelfs verdwenen...
En 2023?
Aangezien wij nog steeds geen voldoende betrouwbare kristallen bol hebben gevonden, onthouden wij ons van elke vorm van projectie op korte termijn. Bij easyvest richten we ons op de lange termijn. De geschiedenis heeft ons geleerd dat de financiële markten op lange termijn over het algemeen een opwaartse trend volgen en dat blootstelling aan deze markten, waarbij de kosten zo veel mogelijk worden beperkt, de beste manier is om uw vermogen te laten groeien. Easyvest blijft aan uw zijde om u door deze turbulente periode te loodsen en wenst u, wat er ook gebeurt, een zo sereen mogelijk jaar 2023 toe.