Camille Van Vyve
18 Apr 2024
Een blik op de klimaatportefeuille van Easyvest
Easyvest biedt de mogelijkheid om te beleggen in een "klimaatportefeuille", die geleid wordt door voorkeuren voor klimaatduurzaamheid. Hoewel we standaard een "wereldwijde portefeuille" zonder beperkingen aanbevelen, leggen we hier uit wat de klimaatportefeuille inhoudt en belichten we de factoren die u moet overwegen om te beoordelen of het aansluit bij uw investeringsdoelen en risicoprofiel.
De opkomst van niet-financiële overwegingen bij het beleggen
Aan het begin van de jaren 2010 nam het gevoel van een meer verantwoorde financiële wereld toe onder de bevolking, regelgevers en investeringsprofessionals. Naast de financiële prestatiecriteria begonnen investeerders niet-financiële overwegingen mee te nemen in hun beleggingskeuzes.
Ze begonnen vooral de prestaties van hun beleggingen te analyseren rond drie belangrijke thema's: bescherming van het milieu, respect voor sociale rechten en goed bestuur. Deze thema's werden samengevat onder een acroniem waardoor het concept "ESG" ontstond.
ESG en duurzaam beleggen
Aanvankelijk gebruikt om de milieu-, sociale en bestuursprestaties van beursgenoteerde bedrijven te monitoren, werd ESG een instrument om deze bedrijven te filteren en met elkaar te vergelijken.
Zo ontstond de ESG-belegging, samen met andere gerelateerde benaderingen zoals "duurzaam", "impact", "groen", "verantwoord" of "maatschappelijk verantwoord" beleggen; elk met hun eigen specifieke kenmerken, soms fundamenteel, maar meestal gegroepeerd onder de gemeenschappelijke term "ESG-beleggen".
Er is geen universele definitie van duurzaam en verantwoord beleggen
Verantwoord beleggen is ingewikkeld omdat er bijna evenveel meningen over wat duurzaam is of ESG-filters zijn als er investeerders zijn. Tot op heden is er geen universeel raamwerk voor deze criteria beschikbaar en iedereen kan meer of minder belang hechten aan verschillende dimensies.
Bijvoorbeeld, sommige beleggers steunen de nucleaire industrie om klimaatredenen omdat deze industrie weinig CO2 uitstoot, terwijl anderen deze juist afwijzen omwille van de vervuilingsrisico’s op lange termijn. Hetzelfde geldt voor de wapenindustrie: moet deze ondersteund worden om nationale soevereiniteitsbelangen te verdedigen of juist worden uitgesloten om wereldvrede te bevorderen? Het is duidelijk dat "ESG" vandaag de dag een vaak subjectief begrip is, wat internationale certificering en controle zeer moeilijk maakt, ondanks vele inspanningen in deze richting, met name op regelgevend gebied met de Europese "Taxonomie"-regelgeving.
We zijn ervan overtuigd: "Niemand verslaat de markt"
Sinds de lancering van Easyvest in 2015 hebben we consequent een eenvoudige en geteste boodschap gepromoot: "Op lange termijn verslaat niemand de markt". Het begrip "markt" omvat alle openbaar verhandelde bedrijven wereldwijd, ongeacht hun sector, geografie of grootte.
Daarom raden we beleggers in aandelen aan om de markt te kopen via ETF’s bestaande uit wereldwijde aandelen die bedrijven omvatten in proporties die overeenkomen met de kapitalisatie die zij innemen binnen de wereldwijde markt. Onze overtuiging is dat deze strategie op lange termijn onverslaanbaar is.
Twee strategieën voor verantwoord beleggen: uitsluiting of activisme
Om verantwoord te beleggen kunnen invsteerders twee strategieën toepassen. Ze kunnen de slechte presteerders uitsluiten uit hun portefeuille, dat wil zeggen de bedrijven wiens praktijken niet voldoen aan hun duurzaamheids-/ESG-criteria. Dit wordt “uitsluiting” genoemd. Alternatief kunnen ze actief proberen het management van deze bedrijven te beïnvloeden om hun praktijken in lijn te brengen met hun duurzaamheids-/ESG-criteria. Dit wordt “activisme” genoemd en omvat deelname aan bedrijfsbeslissingen door stemrechten uit te oefenen die verbonden zijn aan gehouden aandelen.
ESG-gelabelde ETF's volgen meestal een uitsluitingsstrategie
ESG-fondsen of ETF's oefenen voornamelijk uitsluiting uit, wat betekent dat ze bepaalde bedrijven of sectoren die niet voldoen aan vastgestelde ESG-criteria vermijden in hun samenstelling.
Bijvoorbeeld, veel ETF's repliceren indices van het bedrijf MSCI. Dit bedrijf produceert een reeks duurzame indices, waaronder de "ESG Leaders" indices die 50% van de slechtste ESG-presteerders uitsluiten of de "SRI" (Socially Responsible Investing) indices die 75% van de bedrijven uit een specifieke mandje uitsluiten.
Verduidelijking: "Ik wil niet dat mijn geld oliebedrijven financiert"
We horen vaak van beleggers die een ESG-filter willen toepassen dat ze oliebedrijven uit hun portefeuille willen uitsluiten omdat ze niet willen dat hun geld deze bedrijven financiert. Deze manier van denken is onjuist. Wanneer een belegger aandelen koopt van een oliegrootmacht, koopt hij ze niet rechtstreeks van die grootmacht, maar van een andere belegger: het geld belandt niet in de zak van de grootmacht, maar in die van de verkoper.
Enkel als aandelen gekocht worden op de "primaire markt", dat wil zeggen wanneer een bedrijf rechtstreeks aandelen uitgeeft tijdens een fondsenwerving, gaat het geld naar dat bedrijf. Maar als het gaat om ETF-trackers worden aandelen verhandeld tussen beleggers op de "secundaire markt" zonder de financiële middelen van het bedrijf te beïnvloeden.
Betekent dit dat uitsluiting geen effect heeft? Op directe manier nee, maar indirect wel. Beleggers die deze bedrijven uit hun portefeuilles uitsluiten, verminderen de vraag naar dit type activa, wat – in theorie – leidt tot een daling van de aandelenprijs en dus de waardering van het bedrijf, wat mogelijks hun vermogen om zichzelf te financieren kan beïnvloeden en hun energietransitiestrategie kan doen wijzigen. Echter, tot nu toe (begin 2024) lijkt dit theoretische proces (nog) niet te hebben plaatsgevonden.
Vandaag de dag speelt het natuurlijke effect van marktaanbod en -vraag minder een rol dan het signaal uitgezonden door het groeiend aantal uitsluitingsaanhangers. Daardoor worden wetgevers en grote institutionele aandeelhouders onder druk gezet om invloed uit te oefenen op de oliegrootmachten.
"Activisten" geven de voorkeur aan verandering van binnenuit
Activisme is uiteraard niet voor elke belegger haalbaar. Maar de grote wereldwijde ETF-uitgevers (BlackRock, Vanguard, State Street of Amundi), gezien hun gewicht in het kapitaal van vele multinationals, kunnen een actieve rol spelen in raden vab bestuur en algemene vergaderingen, met name om ESG-praktijken en -mentaliteiten te bevorderen. Deze uitgevers publiceren jaarlijkse rapporten waarin de acties die binnen de bedrijven waarvan zij aandeelhouders zijn worden uitgevoerd, worden gedetailleerd, waaronder op ESG-gebied.
Begin 2024 heeft Amundi, de grootste ETF-uitgever in Europa, en een groep activistische aandeelhouders aangekondigd een resolutie in te dienen bij de algemene vergadering van Shell, een olie-multinational. De resolutie roept de leidinggevenden op om het doel van het akkoord van Parijs te halen (nl. de opwarming van de aarde te beperken tot 2 graden Celsius boven het pre-industriële niveau). Deze actie maakte net zoveel ophef als die geleid in 2021 door BlackRock, State Street en Vanguard bij de algemene vergadering van Exxon, een andere olie-multinational.
Wat motiveert activisme in termen van duurzaam beleggen?
Men kan zich afvragen wat de fundamentele motivaties zijn achter activistisch gedrag. Is het een morele houding van fondsmanagers die de zaken willen doen bewegen naar meer duurzaamheid? Of is het de toenemende interesse van hun klanten in ESG-type fondsen (door uitsluiting) die hen aanzet tot actie om "tegenwicht te bieden" en geen zaken te verliezen?
We kunnen deze tweede hypothese niet uitsluiten, wat zou betekenen dat uitsluitingsstrategieën "inclusiestrategieën" beïnvloeden op het gebied van duurzaamheid.
Ongetwijfeld beïnvloedt de lopende regelgeving, zoals de SFDR (Sustainable Finance Disclosure Regulation), fondsmanagers. Hoe dan ook, het activisme geleid door deze invloedrijke aandeelhouders binnen multinationals is een aanzienlijke hefboom voor verandering, omdat het raden van bestuur uit hun stilzwijgen haalt, meningen wakker maakt en tot actie aanzet.
Easyvest geeft de voorkeur aan verandering van binnenuit
De beleggingsfilosofie die door Easyvest wordt aanbevolen, is van nature niet direct verenigbaar met uitsluiting, aangezien onze overtuiging is dat men in de hele markt als geheel moet beleggen, oftewel in het grootst mogelijke aantal bedrijven.
Bepaalde bedrijven of sectoren uitsluiten komt vanuit dit standpunt neer op een vorm van "stock picking" wat riskanter, minder gediversifieerd en mogelijks minder rendabel voor de langetermijnbelegger.
Onze natuurlijke voorkeur gaat dus uit naar een type verantwoord beleggen door activisme, via grote wereldwijde ETF-uitgevers. Deze aanpak lijkt ons het meest geschikt om onze fiduciaire plicht te verzoenen om het rendement van onze klanten te maximaliseren voor een gegeven risicoprofiel, terwijl we besluitvorming naar een meer verantwoordelijke wereld duwen.
We respecteren beleggers die prioriteit geven aan uitsluiting
Dat gezegd zijnde, begrijpen we de wens van sommige beleggers om geen bedrijven in hun portefeuille te houden waarvan zij de praktijken afkeuren. We begrijpen ook dat sommige beleggers bereid zijn om mogelijk lagere financiële prestaties te accepteren zolang hun voorkeuren voor uitsluiting worden gerespecteerd.
Deze wens kan worden verzoend met indexbeleggen. In dit geval bevelen we altijd een voldoende gediversifieerde index aan alsook een beleggingsperspectief op lange termijn. Om een adequate diversificatieniveau te behouden met honderden bedrijven in plaats van slechts enkele tientallen, is het naar onze mening nodig om zich te concentreren op één overheersende ESG-factor – hetzij Environmental, Social of Governance. Alle drie dimensies tegelijkertijd nastreven zou leiden tot de uitsluiting van te veel bedrijven uit de portefeuille.
Easyvest benadrukt klimaat met een "Klimaatportefeuille"
Wanneer we onze klanten ondervragen om te weten welk aspect van duurzaamheid het belangrijkste is voor hen, luidt bij de meerderheid het verminderen van CO2-uitstoot. Klimaat is een onderdeel dat valt onder de "E" van Environment in "ESG".
Tegelijkertijd willen deze klanten over het algemeen niet beleggen in bedrijven die fossiele brandstoffen produceren, zoals olie- en gasmajors, noch in tabaksgerelateerde of wapengerelateerde bedrijven.
Deze wens komt grotendeels overeen met het selecteren van bedrijven die in lijn zijn met de doelstellingen van de Klimaatovereenkomst van Parijs van 2015 om de opwarming van de aarde te beperken tot 2 graden Celsius boven het pre-industriële niveau.
Blijkt dat er beursindices bestaan die zijn opgebouwd door uitsluiting rond het akkoord van Parijs, evenals ETF's die deze indices volgen. Daarom is het mogelijk om beleggingsportefeuilles te bouwen die deze beperkingen integreren, terwijl de voordelen van ETF's behouden blijven (diversificatie, transparantie, liquiditeit, verlaagde beheerskosten).
Naast zijn "wereldwijde portefeuille"-model heeft Easyvest dus een "klimaatportefeuille" ontwikkeld.
De wereldwijde en klimaatportefeuilles verschillen in hun activatoewijzing
Wat is concreet het verschil tussen een wereldwijde Easyvest-portefeuille en een klimaatportefeuille? Elk van deze portefeuilles bestaat uit een mogelijke mix aan obligaties en aandelen. Wat betreft het obligatiegedeelte is de aanpak identiek: het selecteren van een gediversifieerde mandje van staatsobligaties uit de eurozone. De aandelengedeeltes van de twee portefeuilles verschillen echter in hun doelstellingen, aantal en type gehouden waarden.
Terwijl de wereldwijde index die door Easyvest wordt gevolgd ongeveer 9.000 bedrijven omvat, bevat de klimaatindex die is afgestemd op de het akkoord van Parijs slechts 600 bedrijven. We zien meteen dat deze index minder gediversifieerd is, wat een groter risico impliceert.
De wereldwijde index heeft als doel de breedst mogelijke markt van beursgenoteerde aandelen te repliceren, zonder filter voor geografie, industrie of omvang. Ook neemt elk bedrijf het gewicht in dat het vertegenwoordigt in de wereldwijde marktkapitalisatie.
De klimaatindex heeft daarentegen als doel te beleggen in een reeks bedrijven die momenteel een 50% lagere koolstofintensiteit hebben dan de wereldwijde index en die zich ertoe verbinden hun koolstofintensiteit elk jaar met 7% te verminderen.
Let op dat koolstofintensiteit wordt gedefinieerd als het aantal ton CO2 dat rechtstreeks of onrechtstreeks door deze bedrijven het voorgaande jaar is uitgestoten, gedeeld door de huidige marktwaarde van deze bedrijven. De aanpak beoogt alle CO2-uitstoot in de waardeketen van bedrijven op te nemen (technisch gezien worden de scopes 1, 2 en 3 van uitstoot overwogen).
Fossiele brandstofproducenten en controversiële sectoren zijn uitgesloten
De momenteel3 geselecteerde klimaatindex sluit bedrijven uit die betrokken zijn bij (i) kolen, gas of olie, (ii) tabak, (iii) wapens, of (iv) ernstige ESG-controverses. In deze lijst van uitsluitingen domineert de fossiele brandstofindustrie (meer dan 80%).
De index sluit ook bedrijven uit opkomende landen, kleine kapitalisaties en bedrijven waarvoor ESG-gegevens ontbreken, niet gerapporteerd of onvolledig zijn.
Tenslotte, in tegenstelling tot de wereldwijde index die uitsluitend is gebaseerd op kapitaalgewicht, kan de klimaatindex bedrijven overwegen die het beste voldoen aan de doelstellingen voor het verminderen van koolstofintensiteit.
Vanwege de toegepaste uitsluitingsstrategie is de index afgestemd op het akkoord van Parijs meer geconcentreerd op bepaalde soorten waarden, met name technologische en Amerikaanse.
We monitoren ook de niet-financiële risico's van de wereldwijde portefeuille
Ongeacht de portefeuille selecteren we bij Easyvest ETF's met inachtneming van hun ESG-risico's. Onze wereldwijde portefeuille is niet specifiek gericht op klimaat, maar dat betekent niet dat we de score voor de uitstoot van broeikasgassen niet monitoren.
Integendeel, we monitoren niet-financiële criteria voor zowel de wereldwijde als de klimaatportefeuille, gebaseerd op vier hoofdbronnen: ETF-uitgevers, indexbouwers (MSCI), Refinitiv en Morningstar.
De resultaten van deze bronnen worden samengevat in de infographic. Opvallend is het verschil in conclusies van de bronnen. Bijvoorbeeld, voor Refinitiv ontvangen de klimaat- en wereldwijde portefeuilles dezelfde scores van 7/10 in termen van broeikasgasemissies, terwijl voor Morningstar en MSCI de klimaatportefeuille en -index duidelijk beter presteren.
Dit benadrukt het gebrek aan universaliteit in de analyse van niet-financiële criteria en het belang om deze resultaten met enige voorzichtigheid te behandelen. Vanuit ons perspectief zijn de MSCI-gegevens, die gratis beschikbaar zijn op hun site via de MSCI Index Profile Tool, de meest relevante gezien hun rijkdom, transparantie en de zekerheid van vergelijking door een uniforme methodologie.
Financiële prestaties en risico van de wereldwijde portefeuille vs. klimaatportefeuille
Als we kijken naar de prestatie van de twee indices tussen 2018 en 2023, zien we dat de klimaatindex afgestemd op het akkoord van Parijs beter heeft gepresteerd dan de wereldwijde index. Echter, deze outperformance was ook geassocieerd met een hogere volatiliteit en dus een hoger potentieel risico op verlies, afhankelijk van wanneer de belegger zijn investering tijdens deze periode zou zijn gestart (zie grafieken).
Dit extra risiconiveau kan worden verklaard door de sterkere concentratie van de klimaatindex in vergelijking met de meer gediversifieerde wereldwijde index. Wat betreft de extra prestatie moet men zich afvragen of dit te wijten is aan het klimaataspect of omdat de klimaatindex grote Amerikaanse technologiebedrijven, die over dezelfde periode de markten omhoog trokken, oververtegenwoordigde (vooral de "Magnifcent Seven": Apple, Microsoft, Meta, Amazon, Alphabet, NVIDIA en Tesla).
Merk ook op dat zes jaar analyse relatief kort is om een definitieve trend aa te tonen. En aangezien we het hebben over prestaties uit het verleden, is het belangrijk te onthouden dat, ongeacht de belegging, toekomstige prestaties aanzienlijk kunnen verschillen van die in het verleden en kunnen resulteren in verliezen.
Hoe kiezen tussen de wereldwijde portefeuille en de klimaatportefeuille?
Welke portefeuille moet u uiteindelijk kiezen tussen de wereldwijde portefeuille of de klimaatportefeuille ? Er bestaat geen algemeen antwoord, want Easyvest heeft als geruguleerde vermogensbeheerder de plicht om een portefeuille op te bouwen en te beheren die persoonlijk is afgestemd op de situatie van elke cliënt, in het bijzonder hun beleggingsdoelstellingen en hun investeerdersprofiel.
Dus, als het doel is om de toekomstige opbrengst te maximaliseren voor een bepaald risiconiveau, dan is onze mening dat het model van de wereldwijde portefeuille waarschijnlijk het meest geschikt is. Onze overtuiging is dat het onmogelijk is om op de lange termijn de markt te verslaan. Het is daarom aangewezen om een portefeuille te bouwen die zo divers mogelijk is, zonder enig bedrijf of sector uit te sluiten.
Bovendien, vanuit een ESG-perspectief, streeft deze wereldwijde strategie er indirect naar om via de door ons geselecteerde ETF-uitgevende bedrijven, bepaalde multinationale praktijken te sturen naar meer overwegingen voor het milieu, sociaal welzijn en governance. Deze 'activistische' benadering heeft dus wel degelijk duurzaamheidsdoelstellingen.
De klimaatportefeuille van Easyvest kan meer geschikt zijn voor de belegger die (i) belang hecht aan het beperken van klimaatverandering, (ii) dit wil aangeven door bedrijven uit te sluiten waarvan de producten en activiteiten bijdragen aan een temperatuurstijging, en (iii) deze doelstellingen boven rendement en risico stelt.
Wetenschappelijke striktheid en uitmuntendheid voor iedereen
Als u besluit om een beleggingsportefeuille te openen bij Easyvest, zult u vragen moeten beantwoorden over uw financiële doelstellingen, uw investeringsprofiel en uw voorkeuren op het gebied van duurzaamheid. Als uw voorkeuren u daartoe leiden, kunnen onze Wealth Managers u een klimaatgeoriënteerde portefeuille voorstellen, afgestemd op het akkoord van Parijs, waarvan de allocatie wordt geoptimaliseerd met dezelfde wetenschappelijke striktheid als voor onze wereldwijde portefeuilles. Ongeacht hun voorkeuren, hebben al onze klanten natuurlijk toegang tot dezelfde gepersonaliseerde diensten, dezelfde menselijke interactie en dezelfde geavanceerde digitale hulpmiddelen die Easyvest uniek maken.