Camille Van Vyve
15 Mar 2024
Kun je alles verliezen op de beurs?
Veel mensen weerhouden zich om op de beurs te beleggen door de vrees om alles te verliezen. Het zou verkeerd zijn te beweren dat dit risico niet bestaat. Maar hoe groot is de kans dat dit werkelijk gebeurt? Zijn er beschermingsmaatregelen of zijn er juist bijzonder grote risico’s verbonden aan het beleggen op de beurs? Laat ons even een status doen.
Negativiteitsvooroordeel en "black swan”
"De aandelenmarkt is veel te riskant!", is iets wat u vaak te horen krijgt. Natuurlijk is beleggen op de beurs niet zonder risico. Er zijn verschillende soorten risico’s, waarbij een totaal verlies (de beroemde "Black swan" van de econoom Nassim Taleb) eerder onwaarschijnlijk is. Bovendien is een deel van deze overtuiging van "roekeloos risico" ongetwijfeld verbonden aan bepaalde cognitieve vooroordelen, in het bijzonder het negativiteitsvooroordeel dat negatieve ervaringen of informatie in onze geest versterkt. Over welk(e) risico('s) hebben we het dan precies?
Marktrisico: de basis
De koers van een beursgenoteerd aandeel schommelt elke dag door vraag en aanbod en diverse marktparameters, zoals de olieprijs, het door de belangrijkste centrale banken aangekondigde beleid, het gedrag van de belangrijkste valuta's... . Deze schommelingen worden beschouwd als marktrisico: het is het meest voorkomende risico op de aandelenmarkt. Gelukkig zal het marktrisico er nooit toe leiden dat u alles verliest. In werkelijkheid is dit vooral ruis dat u moet negeren als u belegt op lange termijn.
Crashrisico: geen paniek
We spreken van een beurscrash bij een ineenstorting van de aandelenkoersen op een of meer financiële markten. In dat geval zijn veel verschillende activa en sectoren getroffen: dat was het geval in 2008 tijdens de subprimecrisis in de Verenigde Staten, na de aanslagen van 11 september 2001, tijdens het uiteenspatten van de internetbubbel in 2000... In een dergelijke context kan de tijdelijke waardedaling, zelfs op een gediversifieerde portefeuille, oplopen tot 30 of 40%. Crashes worden vaak bijzonder gemediatiseerd, maar zijn verre van de norm. En vooral, het is vaak na een crash dat de beurs zijn beste jaren kent... om uiteindelijk nieuwe hoogtepunten te bereiken.
Risico op faillissement
Als u aandelen koopt van een bedrijf en het gaat failliet, dan is de kans groot dat u al uw geld verliest. Dit is het meest voor de hand liggende risico, maar niet het meest waarschijnlijke. In de eerste plaats omdat het faillissement van een beursgenoteerde bedrijf eerder zeldzaam is. De meest frapante zijn het faillissement van de investeringsbank Lehman Brothers in 2008, waarschijnlijk een van de ergste uit de geschiedenis, en dat van de tech gigant Nokia. Anderzijds kunt u dit risico heel gemakkelijk beperken door uw beleggingen te diversifiëren.
Je vermijdt geen risico's... je beheert ze!
In termen van risicobeheer is diversificatie (van activaklassen, sectoren en regio's) dus een absolute must. Vervolgens moet u ervoor zorgen dat u uw doelallocatie in de loop van de tijd behoudt, d.w.z. de mix van aandelen en obligaties die op basis van uw risicoprofiel is bepaald. Ten slotte kunt u, om het risico van een slechte timing te minimaliseren en de impact van de volatiliteit van de aandelenmarkten te verminderen, besluiten om uw beleggingen in de loop van de tijd af te vlakken (wat bekend staat als Dollar-Cost Averaging genoemd).
Failliet gaan door de hefboomwerking
Wanneer u vastgoed koopt, doet u dat vaak op krediet. U gaat een lening aan die meestal het grootste deel van uw aankoop vertegenwoordigt. Als het onroerend goed na verloop van tijd in waarde stijgt, zal de gegenereerde meerwaarde nog groter zijn: dit wordt het hefboomeffect genoemd. Hoewel deze mechanismen op de beurs niet voor iedereen toegankelijk zijn, bestaan er beleggingsstrategieën die u in staat stellen om schulden te kunnen maken om meer te investeren dan uw oorspronkelijke inleg. Dat vermenigvuldigt de potentiële winsten... of de potentiële verliezen. Let op! Het hefboomeffect kan dus ook kleine schommelingen omzetten in totale verliezen, en meer.
Failliet gaan door short selling
Short selling houdt in dat u een aandeel verkoopt dat u nog niet bezit, met als doel het aandeel later tegen een lagere prijs te kunnen kopen. Maar als de waarde van het effect stijgt, moet u het tegen een hogere prijs kopen, waardoor u verlies lijdt. In een scenario waarin het aandeel alleen maar zou stijgen, stelt u zich dus bloot aan een aanzienlijk verlies, zelfs groter dan uw vermogen.
Kunt u alles verliezen op de beurs?
Eén ding is zeker: er is geen rendement zonder risico. Het volgende is bijna net zo zeker: op lange termijn gaat de beurs in zijn geheel alleen maar omhoog. Op korte en middellange termijn zijn schommelingen de norm, en die zijn soms heftig. Het komt erop aan de basisprincipes van risicobeheer te respecteren, uw beleggingshorizon voor ogen te houden en vooral niet te kiezen voor strategieën die niet overeenstemmen met uw risicoprofiel. Op die manier verliest u misschien, maar nooit alles. En bovenal: u maximaliseert uw kansen op winst.